Kan ergernis en irritatie de sfeer -en effectiviteit- verzieken?
Niet met The Work op de werkvloer

Je baas moet niet zo autoritair zijn, die ene collega moet zich wat meer met zichzelf bemoeien in plaats van met jou, en die andere zou wat minder luidruchtig moeten zijn. De manager toont weinig waardering, er zijn heel vervelende klanten en het kantoor waar je zit is saai en ongezellig. Je medewerkers moeten eens doen wat je van hen vraagt. Er wordt niet effectief gewerkt. Niemand toont enig initiatief. Kortom: andere mensen doen dingen waardoor jij je niet prettig voelt op je werk. Als zij -collega’s, baas, medewerkers- zouden veranderen, dan zou de situatie er heel anders uit zien.

Een voorbeeld van gedachten die door je heen kunnen gaan op een ‘doorsnee’ minder goede werkdag, zoals iedereen die wel eens meemaakt. De één heeft vaker zo’n dag dan de ander, maar de gedachten -en het gevoel- is herkenbaar. Als er iets, of beter: iemand, zou veranderen, zou het heel anders, ja: veel beter, zijn op je werk.
Wie denkt niet op deze manier? Wie gaat er van uit dat het niet aan collega’s, baas of medewerkers ligt, maar aan iets -of iemand- anders? Natuurlijk als je even verder nadenkt, dan weet je wel dat het ook ligt aan de manier waarop jijzelf naar je collega’s, baas of medewerkers kijkt, en aan de wijze waarop je over hen denkt, en hoe je met ze omgaat …

Zomaar een situatie
Je ergert je aan iemand omdat jullie op een vervelende manier samenwerken. Eigenlijk werken jullie niet samen. Als je er over nadenkt, dan vind je dat deze persoon niet efficiënt met zijn tijd omgaat, dat hij zich met onnodige zaken bezig houdt. Je vindt dat hij dingen anders moet doen. Hij zou je op de hoogte moeten houden van de belangrijkste zaken. Jij zou hem eigenlijk als advies willen geven, dat hij concreet een aantal dingen op papier zet en dat hij wat meer doortastend zou zijn op sommige punten. Je vindt hem een eigengereide persoon, die zijn eigen zin doordrijft. Geen vakman, onaardig, en, als je eerlijk bent, zou je nooit meer met hem samen op een project willen zitten.

Gedachten en gevoelens leiden tot gedrag
Al deze gedachten spelen door in jouw contact met hem. En als je er niets aan doet dan groeit de ergernis. Je krijgt de balen van hem, misschien zelfs ga je hem af en toe uit de weg. Je vertelt jouw deel van het project ook niet meer aan hem. Je wordt soms zelfs boos als je iets onder ogen krijgt over het project. Eigenlijk baal je goed van het hele project en zou je willen dat je er nooit voor was gevraagd. Als je je even een beetje minder fit voelt, dan denk je: “Ach waarom ook niet, ik blijf lekker een dagje thuis. Dat project en die vent kunnen me wat!”
Een typisch voorbeeld van hoe ons denken reageert op gebeurtenissen en leidt tot gevoelens, die
op hun beurt weer leiden tot gedrag. Vanuit jouw belevingswereld en denkwereld komen gedachten omhoog over zijn functioneren, over wat hij wel of juist niet zou moeten doen, zeggen enz. Jouw oordelen over hem, zorgen bij jou voor vervelende gedachten en gevoelens, en maken dat je je onaangenamer naar hem gaat gedragen.

Ook je collega wordt er niet vrolijker van. Je hebt altijd op en aanmerkingen naar hem, je kunt met anderen wel gezellig een praatje maken en lachen, maar naar hem kan er geen vriendelijk woord af. Je zegt hem niet eens goedemorgen bij de lift. Hij denkt inmiddels vrij negatief over je, en laat nog minder zien van waar hij mee bezig is. Kortom: de situatie wordt er niet beter op.

Het is zijn schuld
Herkenbaar, vast en zeker. Zo lopen dit soort contacten. Zo vergaat het veel mensen die moeten samenwerken. Zo verdwijnt het plezier op je werk. Die eens zo uitdagende baan verandert in iets waar je het maar liever niet over hebt. Alleen door die ene vent …
 “Waarom verandert die man niet een beetje? Waarom ziet hij niet dat het zo niet werkt? Waarom snapt hij dat niet? Waarom doet het management er niets aan? Die zien toch wel dat het tussen ons niet botert?”
Hier volg je het meest voor de hand liggende patroon: je legt de schuld buiten jezelf. Je collega moet veranderen, het management moet er iets aan doen, ergens moet iemand hier verantwoordelijkheid voor nemen. Maar jij niet.

Je hand in eigen boezem steken
En toch: als jij het beter naar je zin wilt hebben, en je meer op je plaats wilt voelen, als je effectiever wilt werken en een prettiger sfeer wilt hebben op je werk, dan zijn daar zeker mogelijkheden voor. Je kunt dingen aankaarten, bespreekbaar maken, tijdens functioneringsgesprekken naar voren halen, limieten stellen, bonussen in het vooruitzicht stellen. En wat nog veel effectiever is: je kunt de verantwoordelijkheid nemen voor jouw manier van denken, en daarmee voor je gevoelens en emoties, en voor je gedrag. Je kunt zelf de verre antwoorden -in jezelf- vinden en daarmee verantwoordelijkheid nemen voor hoe jij je voelt en gedraagt als gevolg van de gedachten en oordelen die jij hebt. Het klinkt misschien voor de hand liggend -of juist niet- maar wat denk je van: verbeter je werk (je werksituatie, de sfeer, de resultaten) en begin bij jezelf.
Gedrag vloeit voort uit gevoelens, die voortkomen uit gedachten en onderliggende overtuigingen.
Niet iedere overtuiging die jij (onbewust) hebt, draagt bij aan je eigen goede gemoed en aan vredevolle gedachten. Iedere keer als je niet krijgt wat je wilt (erkenning, waardering of liefde) dan ploppen oordelen op in je denken. Je begint te mopperen op, of zelfs te strijden met, de situatie zoals die is. Je wilt dingen anders. Je wilt dat die ander dingen anders gaat doen.
Maar als je op je werk of in je leven dingen anders wilt ervaren, als jij je anders wilt voelen (het meer naar je zin wilt hebben, meer van je leven wilt genieten), dan zul je meer effect hebben als je niet het projectiescherm probeert te veranderen, maar als je iets aan de projector doet. Een andere film er in, de lens grondig bijstellen, je manier van kijken veranderen, je overtuigingen bijstellen.
Kijk eens, luister eens en vooral ook: onderzoek eens wat je oordelen over anderen je eigenlijk te vertellen hebben. Onderzoek eens welke overtuigingen je koestert over je werk, je collega’s, je baas of over jezelf. Vraag je eens af of deze overtuigingen je koestering wel waard zijn. Onderzoek eens waar jij iets -je denken bijvoorbeeld- zou kunnen veranderen c.q. verbeteren.

The Work van Byron Katie
Met The Work, een methode ontwikkeld door Byron Katie, kun je zelf ontdekken, dat emoties en ergernissen een functie hebben. Eigenlijk zijn het signalen die je willen aangeven dat je iets niet helemaal correct aanpakt. Als je durft te kijken naar wat er in je leven gebeurt en je ontdekt dat er momenten zijn dat er veel stress is, en dat er veel irritaties of andere emoties zijn, dan betekent dat, dat er iets onderzocht kan worden. En het meest fantastische is, dat als je met The Work je emoties en irritaties onderzoekt, dan kom je er achter dat die stress en emoties iets over jou te vertellen hebben. Het zijn spiegels van gedachten en overtuigingen die jij hebt.

Je denken als spiegel
Alles wat je meemaakt zie en hoor je enkel vanuit jouw referentiekader. Jij reageert vanuit wat er in jou leeft. Reacties die je hebt op de buitenwereld zijn altijd jouw reacties. Iemand anders kan in precies dezelfde situatie met dezelfde betrokkenen iets totaal anders denken en voelen. Jouw reacties en jouw gedachten en gevoelens zijn afspiegelingen van jouw innerlijke wereld, van jouw normen en waarden, en van jouw overtuigingen.
Natuurlijk kunnen sommige mensen in sommige situaties ongeveer hetzelfde reageren. Zo zijn er veel mensen die met redelijk wat verzet en sabotage op autoriteitsfiguren (op de baas, de leidinggevende, de schoolmeester) reageren. En zeker: de wijze waarop deze persoon zich gedraagt, zegt iets over deze persoon. Maar hoe jij daarop reageert dat zegt iets over jou. Het zegt iets over jouw gedachten, overtuigingen en onderliggende gevoelens.

Samenwerking en werksfeer verbeteren
Zoals ik al opmerkte, zijn het onze (onbewuste) gedachten en overtuigingen die gevoelens en gedrag voortbrengen. En als je je gedachten onderzoekt, als je inzicht krijgt in de kern van je denken, dan heeft dat vaak direct effect op hoe je je voelt en op hoe je je gedraagt.
Als coach en trainer gebruik ik regelmatig The Work met mensen, die problemen hebben met hun baas, een collega of juist met een ondergeschikte. Onderzoek met The Work naar stress op het werk, naar wat er eigenlijk speelt in verstoorde werkrelaties of bij het niet (meer) goed functioneren van iemand, levert grootse resultaten. Het interne onderzoek dat je verricht, met de vier vragen en de omkering waaruit The Work bestaat, levert onverwachte inzichten. Allerlei stroef verlopende werksituaties worden met groot succes aangepakt.
Met The Work onderzoek je de stressvolle situaties en confronteer je jezelf met het effect van je eigen denken. Je onderzoekt hoe je je voelt en gedraagt, als gevolg van bepaalde stressvolle gedachten. Je ervaart dat je je zonder die gedachten vrijer, open, rustiger of meer jezelf voelt. Je ontdekt dat wat je over die ander denkt, ergens ook voor jou waar is. Dat je je niet irriteert aan die ander, maar aan jezelf, aan jouw manier van denken bijvoorbeeld. En zonder dat je er iets voor hoeft te doen verandert er iets binnen in je. Het is alsof het vaste denkstramien doorboord wordt, wat tot gevolg heeft dat ook het gevoel en gedrag zich wijzigen.
Iedere keer als mensen met The Work een situatie of een overtuiging die hen stress oplevert onderzocht hebben, dan treden er enorme veranderingen op. Collega’s die elkaar eerst niet kunnen luchten of zien, worden dikke vriendinnen. Projecten die maar niet willen lukken, lopen ineens op rolletjes. De werksfeer is met een enorme sprong verbeterd. Het persoonlijk welbevinden en de samenwerking stijgt van ‘slecht’ naar ’goed’ in zeer korte tijd.

Je werk: een plek waar je je echt goed voelt
Het is tijd om te ervaren dat ook je werk een plek is waar je iedere dag weer graag naar toe gaat. Een plek waar je persoonlijk kan groeien en waar jij en je medewerkers of collega’s plezier kunnen hebben. En als het eens anders is, omdat iets veel stress oplevert, of omdat je je groen en geel ergert, dan is het tijd om naar binnen te kijken, om The Work te doen. Het is tijd om aandacht te geven aan de emotie die zich in jou roert. Tijd om verantwoordelijkheid te nemen voor je reacties en gevoelens, voor je gedrag.
Niet alleen de samenwerking kan veel soepeler. Ook persoonlijke effectiviteit krijgt met The Work een extra dimensie. Wat dacht je van het onderzoeken van onderliggende overtuigingen (“ik leer dat toch niet”, “ik geloof dat dat niet iets voor mij is”, “een managementfunctie is niets voor mij”,  “die klus vind ik niet echt fijn/leuk om te doen”), waardoor sommige medewerkers niet helemaal uit de verf komen, of waardoor bepaalde taken alsmaar blijven liggen?

Produktiviteit omhoog en ziekteverzuim omlaag
Bij organisaties waar The Work nu is binnengehaald, verandert er voor individuen van alles op het gebied van daadkracht, effectiviteit en samenwerking. Binnen teams gaan het onderlinge respect en daarmee de onderlinge verhoudingen, en dus de sfeer, met sprongen omhoog. Als de werksfeer omhoog gaat neemt ook de motivatie toe en dus de productiviteit. Helemaal als er binnen de organisatie aandacht is voor het meest essentiële voor ieder mens: het (werk-)geluk en de persoonlijke groei.
Wat in deze tijden van terugdringen van ziekteverzuim niet onbelangrijk is: met The Work voelen veel mensen zich fitter, gezonder en alle vormen van verzuim neemt duidelijk af. De sterke reductie van ziekteverzuim, dat in de kern vaak veroorzaakt wordt door stress en door onderliggende conflicten, is natuurlijk niet alleen maar een mooie bijkomstigheid van het werken met The Work. Voor sommige individuen en organisaties is het reduceren en voorkomen van ziekte een belangrijke reden om met The Work aan de slag te gaan. Als je wilt weten wat The Work voor jou, of binnen uw organisatie, zou kunnen betekenen, neem dan contact op.

artikel door Bea van Wierst , jan. 2003 

(zie ook Vier vragen die je leven veranderen; Het einde van het lijden.)

terug naar inhoud artikelen